Welcome to the Sikh Vichar Manch-Thought Provoking Forum for Justice

 
 
 


afE kuJ iswKIey! iewk iswK ivdvfn dy bIqy jIvn ’coN
iswK ivcfr mMc dy PfAUNzr srdfr gurBjn isMG igwl

13 apRYl 1919 – 14 PrvrI 2005

iswK ivcfr mMc dy PfAUNzr pRDfn qy iswK ivdvfn srdfr gurBjn isMG igwl (lfielpurI) izptI suprzYNt puils (irtfierz) iswK kOm qy dysL leI sLfndfr syvf inBfAuNdy qy mnuwKI aiDkfrF dI rfKI leI duinafvI Gol krdy imqI 13 apRYl 1919-14 PrvrI 2005, Aumr lgBg 86 sfl qk cVHdI klf vflf jIvn ibqfAux qoN bfad, ies sMsfr ƒ hmysLf leI alivdf kih gey qy afpxy ipWCy afdrsLvfdI lIhF Cwz gey.

Auh iensfnIaq dy pujfrI sn. Auh vihmF-BrmF, pKMzF qy aMD-ivsLvfs dy ivruwD zt ky pihrf idMdy hoey hr iensfn nMU swcy-suwcy jIvn df DfrnI dyKx dy cfhvfn sn. ies dy Ault clx vflI soc ƒ AunHF dI klm ny kdI nhIN bKLisaf sI. iehI kfrn sI ik keI isafsI mOkfpRsq, stMtbfjL qy jUTIaF plytF cwtx vfly zrpok, AunHF dy aflock vI sn. AunHF 'ibprn kI rIq' dy pujfrI iswK afgUaF qy aijhI Dfrnf dy ipClwgF df hmysLf krVf ivroD kIqf ijs kfrn AunHF vloN vrqy "bRfhmxvfd" sLbd ƒ AunHF dy ivroDI iPrkfpRsqI nfl joVn df hmysLf asPl Xqn krdy rhy. AunHF dI komlqf df sbUq ieh hY ik kuJ ihMdU bwicaF leI pVHfeI afid df afpxI jyb ivcoN Krc krnf vI ienHF dy jIvn dI inrpwKqf nMU drsfAuNdI AuWGI imsfl rhI hY.

AunHF dy jIvn dy aMqm pVfa dy vIh sfl smyN mYnMU AunHF nfl moZy nfl moZf joV ky qMgIaF qursLIaF vyly bqOr jnrl skwqr, iswK ivcfr mMc, AunHF dy qjrby qoN lfB AuTfAux df mOkf imilaf qy s[ igwl ny afpxy jIvn nfl sbMDq 'aMimRq Ckx dy vfikaf' df ijLkr kridaF ieAuN ikhf, "ik mYN vI dysL dI vMz qoN pihlF aMimRq Ck ky pUrn iswK ho igaf sI pr rihq nf rwKI jfx krky pUrf nf Auqiraf, ijs kfrn mYN kfPI icr lMmI soc ivc zuwbf irhf pr ies df jvfb mYƒ AudoN imilaf jdoN mYN ijs "sfD" qoN aMimRq Cikaf sI Aus ƒ afpxy awKIN iek aYm[aYl[ey[dIaF lwqF Guwtdy dyiKaf. AunHF df aksr kihxf sI ik kwcy-ipwly ivcoilaF ny aMimRqpfn ƒ Zfh lfeI hY." AunHF hmysLf pfKMzI sfDF ƒ afpxI ilKqF ivc bVy afVy hwQIN ilaf qy zyryvfd df ivroD kIqf.

s[ igwl ny kdI afpxy iswKI asUlF nfl afpxy sImq dfiery ivc rihMdy hoey "Drm inrpwKqf" dy burky aDIn afpxy sfQIaF ƒ vI iswK kOm nfl cflF Kyzdy nhIN bKisLaf sI aqy jdoN dyiKaf ik krnI qy kihxI qoN Ault isafsI lfhf qy inwjI grjF pUrIaF krn leI kMm ho rhy hn qF AunHF aijhy mOkf-pRsqF qoN dUr rihxf hI awCf smiJaf. AunHF ny afpxI klm rfhIN AunHF nMU sLbdI sjLf idwqI.

ies iswK ivdvfn dy amlI jIvn ƒ hor rMgq nfl pysL krn vfilaF ny vI ies afdrsLmeI mnuwK nfl iensfP nhIN kIqf. myrf kihxf hY ik ies qRfsdI leI Bfrq df mOjUdf ivgiVaf ZFcf hI ijLMmyvfr hY. s[ igwl dI klm ny 1987 qoN hux qwk iswK mfmilaF sbMDI, dys qy prdys dy pricaF ivc 350 dy lgBg lyK Cpvf ky koisLsL kIqI hY ik cVHdI klf vflI kOm ƒ 'mgrmwCF qy ajgrF' dy mnsUibaF qoN jfxMU rwiKaf jf sky". mgr, keI lok qF icV ky guwsy ho gey qF s[ igwl ny AunHF hflfq ivwc afpxI siQqI nMU iehnF hyiTq sLbdf rfhIN mihsUs kIqf:

mYN iXh hI kihqf Qf ik myrI aFK dyK skqI hY,
qo muwJ pr tUt pVHf sfrf sLihr nf-bInf.

s[ igwl df afdrsLvfdI jIvn iek cfnxmunfry df kMm krdf rhygf. ieh afpxy inwjI pirvfr dI syvf qoN aiqaMq KusL rhy ijnHF AunHF ƒ hmysLf hONslf idwqI rwiKaf. s[ igwl dI sLfdI sfl 1946 dy afrMB ivc bIbI amrjIq kOr spuwqrI srdfr gurbKLs isMG gurfieaf puwqr srdfr mMgl isMG vfsI cwk nMbr 21 (nyVy mVH iblocF) ijLlHf sLyKUpurf nfl hoeI jo iKVHy-mwQy imlxsfr qy jo cVHdI klf ivwc hY. imqI 13 apRYl 2005 nMU afpxy iekfeI pirvfr smyq afpxy pqI df jnm idn suKmnI sfihb df pfT krvf ky bVy hONsly ’c mnf rhy sn. Aus idn mYnMU AunHF nfl iml ky mihsUs hoieaf ik Auh vI swc nMU kbUlx qy swc kihx vflI dlyr bIbI hY. AunHF myry svfl dy jvfb ivwc ikhf ik jIvn dI brIkI nMU smJ ky ijAux dI cfhq quhfzy vFg iksy iksy ivwc huMdI hY. Auh kuwJ nf kihMdy hoey vI ijvyN myry jIvn pRqI bhuq kuwJ kih gey hox. pirvfr ny myry nfl KwulH ky hwz-bIqIaF gwlF sFJIaF kIqIaF.

s[gurBjn isMG igwl nMU ieiqhfs df drd aqy kOmI prvfinaF pRqI vqIry , "ijhVy lwKF dI igxqI ivc sLhId kIqy gey, apMg kIqy gey, JUTy mukfbilaF ivc mfry gey, glLF ivc tfier pf ky sfVy gey, awD sVy dirafvF ivc roVHy gey, bwcIaF nfl sir-bfjLfr smUhk blfqkfr dy drsLk bxfey gey, aMg aMg qoV ky guMm kr idwqy gey, axpCfqy sfV idwqy gey, gurU drbfrF aMdr mwQf tykx afey BuMn idwqy gey" ny kfPI hwd qk JMjoiVaf ijs bfry s[ igwl hmysLf kihMdy sn ik ieh sB kuwJ kyvl ies leI hoieaf ikAuNik "sLhId hox vfly iswK sn qy sLfvnvfdIaF koloN, Auh iekrfr pUrf krn leI kihMdy sn jo bRfhmxvfd ny afjLfdI qoN pihlF kIqy sn aqy iswK Drm ƒ ijAUNdf rwKxf cfhuMdy sn".

nyqf jI dI mOq sbMDI s[ igwl dI ‘afqm kQf’ ivc ieAuN drj hY : "dsMbr 1945 jF jnvrI 1946 dI gwl hY ik mYN, puils kpqfn imstr tI: zbilXU: brzn dI mIitMg ivc hfjLr sI. AunHF idnF ivc nyqf jI suBfsL cMdr bos dI bhuq crcf sI. aKLbfrF ivc Cipaf sI ik Auh hfdsf grsq hvfeI jhfjL ivc sV gey sn pR lokF ivc ieh gwl mMnI nhIN jf rhI sI. eyjMzf muwkx mgroN, puils kpqfn gwp sLwp mfrn lwg igaf. mYN afpxy muKI sR: krm isMG ƒ ikhf ik nyqf jI bfry puwCo. Auh aqy abdul rsLId KF sb-ieMspYktr, afps ivc kfnf PUsI krn lwgy qF im: brzn ny kfrn puwiCaf qF sR: krm isMG ny nyqf jI dy hfdsy bfry sLMkf pRgt kIqI. puils kpqfn ny afpxI DOx Auqy, myjL ’qy pey kfgLjL kwtx vfly cfkU ƒ GumfAuNidaF ikhf ik Don’t be excited about Subhas Chander Bose. He has been taken care of, by our eastern allies (kuwJ, ies qrHF dy sLbd sn) arQfq ‘sLuBfsL cMdr bos df iPkr nf kro, Ausƒ sfzy pUrb vwl dy sfQI ny mukf idwqf hY’. asIN, ieh hI nqIjf kwiZaf ik nyqf jI ƒ ihMd cInI (hux df vIqnfm) dy jMglF ivc, rUsIaF ny PV ky Kqm kr idwqf sI. sfƒ koeI sLwk nf irhf. 1947 ipwCoN, jvfhr lfl nihrU (jo nyqf jI df muwK ivroDI sI) ny dysL ƒ kfPLI BMbl BUsy pfieaf qy jfpfn ny vI mn GVq khfxIaF GVIaF aqy nyqf jI dy AupfsLkF ny vI bVIaF klpq khfxIaF CpvfeIaF pR lokF ƒ awj qk nyqf jI dy afKrI plF bfry kuJ vI nhIN dwisaf jf irhf. jy nyqf jI jIvq huMdy qF dysL vfsIaF ny AunHF ƒ hI Bfrq srkfr df muKI cuxnf sI. Auh swcf qy suwcf dysL Bgq sI, ies leI hI mohn dfs gFDI, vlB BfeI ptyl qy jvfhr lfl nihrU vrgy DoKy bfjL qy iPLrkU socxI vfly Aus dy ivroDI rhy".

[[[[[[[[[[[[[[[[[[[

Auh afpxI ‘afqm kQf’ ’c ilKdy hn,[[[[ "muslmfnF ƒ guwsf sI ik iswKF ny ihMdUaF df sfQ dy ky agsq 1946 ivc klkwqy afid aMdr muslmfnF df bhuq nuksfn kIqf sI qy hux vI ihMdUaF dy nfl hI KVHy hn qy pfiksqfn dI ivroDqf krdy hn. muslIgI kfjLI qy mOlvI jlsy krky kihMdy sn ik ‘muslmfnoN! pfiksqfn ivc ihMdU dI dOlq qy ihMdU dI aOrq, quhfzI hovygI’. Kqrf dyK ky sLihrF ivc kriPAu lwg igaf aqy puils aqy POj gsLq krn lwgI. mhfrfjf pitaflf XfdivMdr isMG ny 35000/- rupY bfrUdI sLsqr KrIdx leI akflI jQf sfhIvfl ƒ Gwly jo hukm isMG pfs puwjy pR Auh hjLm kr igaf. jdoN Ausny pRbMD kr ilaf qF krnl gurbKLsL isMG pfs phuMc kIqI ik muslmfnF ny Ausƒ kql krn df PYslf kr ilaf hY, ies leI iesnMU ihMdusqfn pfs pucfieaf jfvy. krnl sfihb ny twbr qy sfmfn POjI trwk rfhIN aqy hukm isMG ƒ POjI vrdI pvf ky, afpxI jIp ivc PLfijLlkf pucf idwqf. eyQoN JUT bol bol, pihlF kpUrQlf hfeIkort df jwj, iPLr sLRomxI akflI dl df pRDfn, mYNbr pfrlImMt bx ky, kFgrsI eyjMt dy rUp ivc gvrnr qy spIkr bixaf. pMQ ƒ bcfAux leI 35000/- rupY vI zkfr igaf".

iesy sMdrB ivwc iewQy ieh vrxn krnf jLrUrI hY ik muslmfnF dI soc hY ik ihMdU afgU hmysLf cqurfeI nfl iswKF nMU muslmfnF nfl ies qrHF iBVfAuNdy rhy qF jo muslmfn iswKF df KLurf-Koj imtf dyx ijvyN ik 1947 ivc dysL dI vMz smyN hoieaf. jy iswK ihMdU dI cqurfeI ivc nf afAuNdy qF Aus vyly vI blI df bwkrf nf bxdy qF sB qoN vwD iswKF df jfnI nuksfn qy bypqI nhIN hoxI sI. pr muslmfn vI afpxy afp nMU drdnfk qbfhI qoN bcfa nf sky. ihMdUaF df nuksfn nf-brfbr hI hoieaf sI. jy ies qrHF nf huMdf qF pUry pMjfb df dfavydfr pfiksqfn ny hoxf sI. iswKF nMU vI hux smJ afAux lwgI hY ik hmysLf iswKF nMU muslmfnF koloN mrvfieaf igaf qy iPr iswK ny jdoN ihMdUaF ’qy Brosf kIqf qy iekrfr pUrf krn leI ikhf qF sfl 1984 df iswKF dy Dfrimk asQfnF ’qy BfrqI POjF df hmlf qy Aus qoN bfad srkfrI msLInrI rfhIN pUry dysL aMdr iswKF df kqlyafm sfhmxy hY. Bfv ik iswKF nMU hmysLf iksy bhfny mfrnf qy mrvfAuxf qy gulfm rihx df aihsfs krvfAuxf hI ihMdU afgUaF df kMm irhf hY. ieh iks iks dI Kyz rhI? ies ivwc kOx shfeI hoey? awgoN vI ikhVy gdfr shfeI hoxgy? ieh smJx qy vfcx dI loV hY? s[ igwl mOjUdf iswKF dI siQqI qoN bhuqf AuqsLfhq nhIN sn qy ies leI AunHF dI klm ny ieAuN ilK mfiraf: 

kOm myrI df hfl mYN kI dwsF?
ieh luwtI hoeI dukfn hY, ipafry

[[[[[[[[[[[[[[[[[[

s[ igwl ny pfiksqfn qoN Bfrq aMdr dfKl huMidaF jo pihlf kOVf qjLrbf kIqf Auh ieAuN dwisaf hY, "svyry dyiKaf qF atYcI kys corI ho cuwkf sI. afjLfd Bfrq ivc pihlf sbk pVH ilaf ik mnF! iek cor dysL ivc af gey hF, ijQy luitaF puwitaF ƒ vI luwitaf jFdf hY. asl ivc, gLlqI nfl mYN KflI atYcI ƒ isr Qwly aqy kpiVaF vfly ƒ, pfs rwK ilaf sI. iksy ny glfs nhIN CyiVaf sI qy jLyvr (krIb 10/12 qoly) bc gey sn. myry pfs 1200 rupY nkd vI sn pr kwpVy koeI nf rhy."

[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[

ieAuN vI ilKdy hn ik, "mdn gopfl irsLI, kdI mYƒ kimAUinst qy kdI iPLrkU iswK khy. "mYN khF ik iswK kimAUinst ho hI nhIN skdf, clo D.I.G. qoN PYslf lY lYNdy hF. D.I.G. zI: sI: lfl eIsfeI sI qy Dfrimk jF iPrkU gwlF ivc idlcspI nhIN lYNdf sI. bVf isafxf sI. Aus df kihxf sI ik afjLfd Bfrq ivc byeImfnF, kmIinaF, JUiTaF, loBIaF qy iPrkU munfPf KorF df jLor hY jo bhfdrF dI QF kmIinaF ƒ bVHfvf iml irhf hY".

[[[[[[[[[[[[[[[[

iek mjLydfr gwl! kih ky ilKdy hn ik, "asIN nvyN nvyN jhfn KylF gey sI. huisLafrpur AUnf sVk qoN ipMz jLhfn KylF dI hwd dy nfl, tryinMg sYNtr qwk, rIkrUtF dI bxfeI sVk idKfAux leI, mdn gopfl irsLI ny zI[afeI[jI[ jlMDr imstr zI[sI[ lfl df dOrf rKvf ilaf. iek mnorMjn pRogrfm rwK ilaf. ies ivc boD rfj nfmI ispfhI (jo iProjLpur ijLlHy igaf sI) ny iesqrIaF dy kwpVy pf ky, kirsLn bxky klfsIkl nfc kIqf. zI[afeI[jI[ pMj swq imnt dyKdf irhf, Pyr KVHy ho ky ikhf ik "aMgryjLI rfj ivc, pMjfb puils mrdF dI jQybMdI sI. ies dy ikrdfr, izispiln qy mrdAUpuxy dI DFk, nf isrP ihMdusqfn sgoN bfhrly dysLF ivc jMmI hoeI sI pr awj afjLfdI imlidaF hI, gLulfm ibrqI dy lokF ny mrdF ƒ jLnfnIaF bxf ky, zfkUaF qy bdmfsF nfl twkrn qoN htf ky, KusiraF vFg nwcx dI isKlfeI sLurU kr idwqI hY. mYƒ qF dyK ky, dysL df BivwK njLr afAux lwigaf hY. ijnHF jvfnF dy zOly PVkxy cfhIdy sn, srIr POlfdI hoxy cfhIdy sn qy muwCF mroVy KFdIaF hoxIaF cfhIdIaF sn, AunHF ny jvfnF dI insLfnI muwC AuWqy Ausqrf Pyr ky jLnfnIaF vflIaF cUVIaF pf ky nwcxf sLurU kr idwqf hY. Kudf, ienHF ƒ nyk socxI dyvy." ieh kihky Auh kfr ivc bihky, duKI mn nfl clf igaf.

srdfr gurBjn isMG igwl iek qjLrbykfr KuPLIaf puils aiDkfrI hox dy nfqy sUrbIrF qy gwdfrF dI pihcfx dy mfihr sn. AunHF iswK lIzrisLp ƒ vI nyiVAuN ho ky dyiKaf. AunHF dIaF ilKqF ivc ieh Jlk spwsLt njLr afAuNdI hY ik ihMdU lIzrisLp (cfhy Auh iksy rUp, kFgrs jF BfrqI jnqf pfrtI dy Bys ivc ikAuN nf hovy) iswKF aqy hor vrgF ƒ afpxf pwKpfqI bMdobsq bxfeI rwKx leI hr hIly kmjLor qy gLulfm rwKygI. AunHF df ieh vI kihxf sI ik "iswKI ƒ lFBy rwK ky, pMjfbIaq dI koeI pihcfx nhIN"

Auh byafs vI nhIN sn qy hmysLf kihMdy sI ik gLulfmI dy jLmfny ƒ bdl dyxf iswKF df hI kMm ho skdf hY qy ies leI hI AunHF ny afpxIaF ilKqF ivc ijLkr kIqf hY ik,

"kihqy hYN ik bdl jfqf hY jLmfnf aksr,
mgr bhfdur voh hYN jo jLmfny ko bdl dyqy hYN.

ies iswK ivdvfn ny hmysLf afdrsLmeI jIvn ijAux dI cfhq nhIN CwzI pr Auh ‘prm jIvn’ jF ‘amr jIvn’ dy rfh dy DfrnI bx ky pUrn rUp ivc qurn leI asmrQqf jLrUr pRgtfAuNdy huMdy sn. AunHF dy jIvn qoN prm jF amr jIvn dy DfrnIaF nMU mjbUqI nfl cwlx vfsqy vI iswKx leI bhuq kuJ iml skdf hY. aijhy jIvn qoN imlx vflI iswiKaf ƒ axgOilaf krnf mgrmwCF qy ajgrF df isLkfr bxn dy brfbr hovygf. ies aduwqI jIvn qoN qy ies jIvn rfhIN imlIaF ilKqF qoN ieh muwK rUp ivc iswiKaf imldI hY. 

(ieh gurBjn isMG igwl (lfielpurI) dI Auto-Biography-afqm kQf aqy pusqk
"scu suxfiesI sc kI bylf" (vrqmfn ieiqhfs dy KLUnI pwqry) dy afDfrq hI hY)

vloN:
blbIr isMG sUc, aYzvokyt;
mnuwKI aiDkfrF leI srgrm;
muKI qy bulfrf, iswK ivcfr mMc, liDafxf.

meI 5, 2005

http://www.sikhmarg.com/2005/0508-gurbhajan.html

 
 
     
 

kithrf
blbIr isMG sUc

 
     
 

ktihrf bol ipaf,
iensfP hMudf dyK ro ipaf,
ijhVf afvy shuM cuwkI jfvy,
ieh kih ky ro ipaf. 

jwj muskrfvy,
pr ktihrf ro ipaf,
ktihrf gUMgf-bolf,
pr iPr vI ro ipaf. 

nf cuwp krfeI,
nf ipwT GsfeI-afeI,
jwj jfxy gUMgf-bolf,
ikAuN ro ipaf??? 

byjfn-byjbfn jLrUr hF,
iesLfrf krn qoN mjLbUr hF,
jwj sfihb nMU ieh kihMdf ro ipaf.

 
 
muwK pMnf  |  aMgryjI aMk  |  sMcflk  |  bfnI  |  ilMk

Copyright © Balbir Singh Sooch, Chief and Spokesperson, Sikh Vichar Manch, Ludhana, Punjab (India)