iswK ivcfr mMc vwloN pMjfb dy rfjpfl nMU Xfd-pwqr
not: ieh id`qw Xwd-p`qr ivdySW ivc Cpx qoN ielwvw ies sMbMDI dyS ivc
‘pMjwbI
itRibaUn’, cMfIgVH, Sincrvwr, 9 julweI, 2005 (3) nMU
vI ^br Cp cu`kI hY:
pMjwbI itRibaUn,
cMfIgVH, Sincrvwr, 9 julweI, 2005 (3)
is`K ivcwr
mMc vloN rwjpwl ƒ Xwd p`qr
luiDAwxw, 8 julweI (KyqrI pRqIinD)-is`K ivcwr mMc ny
sUby ivc c`l rhy GtnwkRm, isAwsI ihljul Aqy puils kwrvweI bwry
rwjpwl pMjwb ƒ iek Xwd p`qr dy ky pMjwb ivc ‘kwƒn dw rwj’ lwgU krn
dI loV ’qy zor id`qw hY[
jQybMdI dy muKI
Aqy mnu`KI AiDkwrW bwry srgrm ivdvwn blbIr isMG sUc dy dsqKqW hyT
Byjy ies Xwd p`qr ivc mMc ny AwiKAw ik ipCly dhwikAW dOrwn pMjwb ivc
hoey sMGrS dy kwrn BwvyN kuJ vI hox pr ies ny lokW ƒ audws kIqw Aqy
isAwsI lwhw lYx vwly KuS hoey hn[
mMc ny ies g`l
’qy vI zor id`qw ik puils Aqy pRSwsink AiDkwrIAW ivc jvwbdyhI dw
sMquln tu`t igAw qy vDIkIAW ny nvW ruK AKiqAwr kr ilAw[ puils Kud
AiqvwdI bx bYTI[ dyS dI eykqw qy AKMfqw ƒ kwiem r`Kx dy nW nwl,
isAwsqdwnW ny vI puils dy AiqvwdI hox dw p`K pUirAw[ is`tw ieh
inkilAw ik isAwsqdwn AprwDI rUp AKiqAwr kr gey qy puils AprwDIAW dI
POj bx geI hY[
AKIr ivc mMc ny rwjpwl ƒ ApIl kIqI hY ik aunHW vloN
inBwey jw rhy sMivDwnk Prz ADIn Bwrq srkwr ƒ rwStrpqI ey.pI.jy.
Abdul klwm rwhIN Byjy ies Xwd p`qr ivc auTwey gey mu`idAW ’qy
gMBIrqw nwl ivcwr kridAW msly dy h`l leI gMBIrqw nwl Xqn kIqy jwx[
iswK ivcfr mMc vwloN pMjfb dy rfjpfl nMU Xfd-pwqr
blbIr isMG sUc
mfnXog jnrl
aYs[aYP[ rOzirgjL (irtfierz)
rfjpfl
pMjfb,
cMzIgVH.
Bfrq dy
mfnXog rfsLtrpqI, ey[ pI[ jy[ abdul klfm qy afp jI rfhIN sMivDfnk
ijLMmyvfrI inBfAux qihq srkfr qwk afm lokF / iswKF dI dbI kuclI
afvfjL ƒ phuMcfAux leI ieh Xfd-pwqr.
siqkfrXog
rfjpfl jI,
bynqI hY ik
‘iswK ivcfr mMc’ df bulfrf ‘iek sLFq pr asLFq qy dihsLq dI isLkfr
afvfjL’ ƒ Aujfgr krn vflf Kud ‘aYzvokyt’ hox dy nfqy vI iensfP df
rfj (rUl afP lfa) ƒ Drm smfn smJdf hoieaf, aMqr-rfsLtrI kfiedy-kfƒn
`c rihMidaF, afp jI ƒ ieh Xfd-pwqr pysL krn df aiDkfr rwKdf hY.
2
ieh ik
Bfrq srkfr ny ‘aiqvfd’ dy dohry mfpdMz apnfey hoey hn. ieh hn idK qy
aidK srkfrI aiqvfd ijs qoN awj sLFq pr asl ivc asLFq qy dihsLq dI
isLkfr afvfjL bxI hoeI hY. ieh asLFq qy dihsLq dI isLkfr afvfjL awj
iensfP dy rfj (rUl afP lfa) dI axhoNd kfrn hOlI-hOlI iBafnk rUp
aKiqafr kr rhI hY qy krdI vI rhI hY. ies dI ijLMmyvfr Bfrq srkfr qy
iswKF ivc Krfbf kr rhI ihMdUqvIaF dI axcfhI GuspYT hY. ies asLFq
afvfjL ƒ mOjUdf ZFcy aMdr iensfP imlx dI koeI afs njLr nhIN
afAuNdI.jdoN sfrI dlIl, apIl qy vkIl PylH hoey njLr afAuNdy hox
ijvyN ik Bfrq aMdr mOjUdf siQqI bxI hoeI hY qF ieh afvfjL hmysLf hI
‘hiQafrbMd’ AusfrU sMGrsL ivcoN hI afpxI smwisaf df hwl lwBx dI afs
rwKdI hY
3
pr
ipCly smyN dy mfrU sMGrsL, ies dy kfrn kuwJ vI ikAuN nf bxy hox, ny
lokF ƒ Audfs kIqf hY qy isafsI lfhf lYx vfilaF ƒ KusL. ies nfl ijQy
lokrfjI pRIikRaf ƒ mfr peI hY AuQy afm lokF, byrojLgfr aqy mjLdUr
vrg df AujfVf hoieaf qy idl hor asLFq hoey hn. ieh iksy pRkfr vI
mulk leI lfBkfrI nhIN BfvyN isafsI qy aprfDI gwTjoV ies nfl hor
mjLbUq hoieaf hY.
4
ieh ik
sLFq pr asl ivc asLFq qy dihsLq dI isLkfr afvfjL ƒ ies dysL aMdr shI
pRqIinDqf nhIN iml rhI hY qy nf hI AunHF nMU jIvn ijAUx df shI pwDr
hI nsIb ho irhf hY.ieh pwDr AuWcf cuwkx dI qF kI gwl krIey, koeIy
suDfr vI nhIN kIqf jf irhf hY. ies qoN vwzI ies dysL ivc mnuwKI
aiDkfrF dI hor AulMGxf kI ho skdI hY?
5
huxy hI
s[ ismrnjIq isMG mfn dI igRPqfrI smyN puils vloN kIqf bhuq GtIaf
axmnuwKI rvwieaf bhuq hI inMdxXog hY. jykr aijhy ivakqI nfl ies qrHF
df axmnuwKI vrqfvf huMdf hY qF afm afdmI nfl puils vwloN kIqI
kfrvfeI kI socx leI mjbUr nhIN krdI? kI vfkeI shI iensfP awj ho irhf
hY? ies mfmly ƒ bhuq gMBIrqf nfl lYxf cfhIdf hY.s[ mfn dI puils
vwloN kIqI duridsLf nMU dyK ky isafixaf df ieh kihxf vI swc ho igaf
hY:
‘sFZU nMU
sFZU ieAuN imldf ijvyN imldf kuwqf vfZU’
vYsy vI gwl
afm khI jFdI hY ik sB irsLiqaF `coN irsqf sFZU df BYVf hY qy ieh
sflI qk hI sIimq huMdf hY.
6
pMjfb
ivc qy bfhr puils vwloN aMnHyvfh PVHy jf rhy byksUry ivakqIaF aqy
pirvfrF qk phuMc krn qy kfnMUnI shfieqf dyx vfilaF ƒ bhuq hI
iemfndfrI nfl kMm krn dI loV hY ies sbMDI jF ies idsLf vwl pihlF
kIqy kMm koeI AusfrU Jlk dy pRqIk nhIN hn sgoN aijhy aYlfn krn
vfilaF dI bdnIqI hI drsfAuNdy rhy hn.ies nfl styt nMU vwD jLulm krn
df mOkf idwqf igaf qy puils ny qrwkIaF qy pYsf iekwTf krn dI, jLulm
krky jFc iswKI hoeI hY jo ajy qk vI afdq bdlI nhIN hY.
7
ieh ik
imqI 30 jUn 2005 ƒ s[t. ismrnjIq isMG mfn ny ies bulfry nfl iek
inwjI mulfkfq dOrfn afpxy nfl srkfr qy puils dI bdslUkI ibafn kridaF
ikhf, “mYN qy myrI pfrtI Bfrq vlo, inAUkilar bMb bxfAux qy DmfikaF
df ivroD krn vfly hF qF iPr Bfrq aqy pfiksqfn dy inAUkilar hiQafrF
dy jLKIiraF dy ivruwD afvfjL AuTfAux vfly ikvyN afpxy Gr hiQafr rwK
skdy hn? AunHF ikhf ik myry Gr dI qlfsLI qy pUrI Cfx-bIx mYƒ
‘aiqvfd’ nfl joVn qy afm lokF nfloN qoVn leI, myry vloN lokrfjI qy
sLFqmeI afm lokF qy iswKF dIaF mMgF qy sLFqI ilafAux leI sLurU kIqI
lokrfjI lVfeI ƒ bdnfm krn dI kVI vjoN kIqf jf irhf hY”. AunHF mfrU
hiQafrbMd sMGrsL dy ivruwD myry svfl dy jvfb ivc KUb BVfs kwZI qy
ikhf ik mYƒ iksy vI hiQafrbMd sMGrsL nfl joVn vfly, pMjfb dy afm
lokF qy iswKF nfl dusLmxI kr rhy hn.hux qF bs ieAuN KLdsLf vI hY
ijvyN s[ mfn nMU aiqvfdIaF df hmfieqI kih ky, srkfr vwloN aiqvfd dy
Kfqy pf ky, jfnI nuksfn pucfAux dI skIm hI hovy! awj keI kuwJ krky
Bwjy,Qwky qy hux mfq-BUmI dy drsLnf nMU qrsdy ivdysLf ivwc keI rih
rhy qy iewQoN dI srkfr nfl qflmyl bxfeI bYTy “XoiDaF” dI vI Brmfr
suxn nMU imldI hY.
8
s[
ismrnjIq isMG mfn df kihxf sI ik myrI pfrtI dy ahudydfrF qy kfrkuMn
sB df sihXog lYxgy. pr srkfrI eyjMsIaF ƒ jdoN ies gwl dI iBxk peI qF
Jwt AunHF s[ ismrnjIq isMG mfn dy isafsI kwd-buwq ƒ hor vDx qoN rokx
leI kMm afrMB idwqf hY BfvyN ipCly idnIN 2 julfeI 2005 ƒ luiDafxy
ivc aijhI iekwqrqf `coN ieh gwl KuwlH ky sfhmxy afeI hY ik isrP
ieko-iek s[ mfn iswKF dI mMgF mnvfAux qy insLfny dI pRfpqI leI idRVH
afgU hn. Aus iekwqrqf ivc kuJ dy sLMky dUr kridaF pRo[ jgmohn isMG,
jnrl skwqr, sLRomxI akflI dl (aMimRqsr) ny spwsLt kr idwqf sI ik s[
ismrnjIq isMG mfn df insLfnf pihlF qoN hI ieko hI irhf hY BfvyN hor
afgU afpxIaF inwjI grjF qy mOkfpRsqI kfrn BgOVy hoey hn. AunHF hor
spwsLt kridaF ikhf ik s[ ismrnjIq isMG mfn kuJ vI Bfvuk afid ho ky
nhIN kihMdy sgoN Auh iswKF dy insLfny qy ies dI pRfpqI leI pUrI soc
smJ ky gwl krdy hoey vcnbwD hn.
9
afp jI
ƒ ies sbMDI ies pwqr rfhIN bynqI kIqI jFdI hY ik srkfrF ies qrHF
iswKF ƒ eyjMsIaF rfhIN nuksfn phuMcfAux qoN guryjL krn qy s[ mfn
ivroDI sur ƒ hvf nf dyx. ieh sB kuJ ƒ BFpidaF hI sLRomxI akflI dl (aMimRqsr)
vloN ijwQy dUsiraF dy sihXog ƒ inkfiraf nhIN pr gvrnr, pMjfb (afp jI)
ƒ afpxf alwg mYmorMzm imqI 11 julfeI 2005 ƒ dyx df aYlfn kIqf hY.
10
ieh ik
mfrU sMGrsL `coN jylHF ivc ibTf ky bqOr afgU AuBfrn dI srkfrI smrwQf
qoN ienkfr nhIN kIqf jf skdf. AunHF ƒ awj quhfzI srkfr dI jo ‘hAUaf’
bxf ky lokF ƒ dbfAux dI ‘lok mfrU koJI isafsq’ qF hY hI pr lokrfjI
ZMg qrIky dy Ault BfrqI lokrfjI qy aprfDI gwTjoV df bdlvF rUp idKfeI
idMdI hY. ies leI dyKx ƒ sLFq pr asl ivc asLFq qy srkfrI dihsLq dy
bxy gwTjoV dy isLkfr lokF dI afvfjL ƒ bulMd krn vfilaF ƒ dbfAux leI
iqafr kIqI jf rhI tIm ƒ nvyN aprfDI gwTjoV vjoN pysL krn qoN guryj
krnf cfhIdf hY.ieh gwl sB nMU smJ ky cwlxf cfhIdf hY ik BVkfAU
sLbdfvlI qy grm nfairaF dI vrqoN krvf ky srkfr hmysLf iswKF nMU
kuwtx df bhfnf hwQoN nhIN gvfAuNdI BfvyN sRI gurU gRMQ sfihb ivwc
drj hyTilKq PurmfnF anusfr hr iswK nMU inwzr qy sLFq rih ky afpxf
kMm iemfndfrI nfl krdy hoeyy jIvn ijAux df AudysL imldf hY:
“sUrf
so pihcfnIaY ju lrY dIn ky hyq.. purjf purjf kit mrY kbhU n CfzY
Kyqu..
“jAu
qAu pRym Kylx kf cfAu .. isru Dir qlI glI myrI afAu..
11
jdoN
iewQy srkfrI smrwQf dI gwl kIqI geI hY qF imsfl vjoN iewk iksfn afgU
s[ajmyr isMG lwKovfl briKlfP drj hoey gMBIr POjdfrI kysF afid dI
kfrvfeI s[ bfdl srkfr ny iks sLrqF `qy rokI hoeI hY, puils PfeIlF
KolH ky dyKIaF jf skdIaF hn.awj Ausy pRkfr Auh bqOr iksfn afgU
jfixaf jFdf hY qy Aus dI ibafnbfjLI jo iswKF ivroDI huMdI hY nMU
pRYs AuBfr dy ky CfpdI hY.
12
ieh ik
sfry muwidaF ƒ zMUGfeI qwk jo kuJ srkfrI pRbMDkI ZFcy rfhIN lokF ivc
afpsI ByV krfAux leI pfVo qy rfj kro dI nIqI qihq kIqf jFdf hY df
iewQy vrxn krnf sOKf nhIN pr imsfl vjoN ijvyN Dfrimk sQfnF afid ivc
lfAUz spIkrF rfhIN sLor-pRdUsLx dI afigaf dy ky awj kFgrs srkfr
afpxy afp ƒ vwD Dfrimk sfbq krn leI PYlf rhI hY. Aus nfl Auh Dfrimk
pfrtI nhIN aKvf skygI sgoN aijhf krky s[ bfdl dI srkfr nfloN vI vwD
lokF df afpsI ByV aqy Drm ƒ bdnfm krn dI koJI isafsq ivc lwgI njLr
af rhI hY.iswK ivcfr mMc vloN aijhy hor anykF hI msly/ muwidaF df
vyrvf aqy iensfP leI AuTfeI afvfjL leI hyT ilKq afp jI dy iDafn
leIN kfPI hn:
·
ijwQy
pUrf Bfrq lwT qy pwK-pfq dI lVfeI kfrn asLFq hY AuwQy kfnMUn
iBRsLtfcfr df nkfb pf ky GuMz ivc muskrf irhf hY. hux qk
dwby-kucilaF, pCVIaF sLRyxIaF aqy GwtigxqIaF ƒ nf-brfbrI qy srkfrI
doglI nIqI dy isLkfr bxy rihx qoN bfad afpxy shfry KVHy hox leI
gLYrkfƒnI hiQafrF dI vrqoN `qy Auqrnf ipaf hY qy pUry dysL ivc awj
ies df rOlf-rwpf ieMnf hY ik awj Bfrq df kOmFqrI aks vI DuMdlf ho
irhf hY.
·
Bfrq dy
pwKpfqI bMdobsq qoN aprfDI qy bfhU-blIaF df sfQ qy isDFq ƒ kfƒn
nfloN vwD qrjLIh dy rhy hn.hux BfrqI lokrfj aprfDIaF dy hwQ df
iKzOxf awgy nfloN vI vwD bx cuwkf hY. ijs ivc suDfr hox dI koeI ikrn
njLr nhIN afAuNdI.
·
cox
kimsLn ny lok sBf qy ivDfn sBfvF dIaF coxF dOrfn AunHF votrF, ijhVy
iksy vI AumIdvfr dy hwk ivc vot nf pfAuxI cfhuMdy hox, leI ‘nYgyitv
voitMg’ dI ivvsQf krn sbMDI kfƒn `c ZukvIN soD krn leI isPfrsL kIqI
sI ik hryk hlky dy bYlt pyprF ivc iek Kfnf bxfieaf jfey ijs ivc Auh
votr insLfn lf skx ijhVy cox mYdfn ivc KVHy iksy vI AumIdvfr ƒ vot
nf pfAuxI cfhuMdy hox. ies ƒ ‘nYgyitv vot’ ikhf igaf hY.
·
Bfrq dI
rfjnIqI ies smyN iek cMgf ibjnYs bx cwukI hY.
·
pr ajy
qk vI mfnXog suprIm kort dy ieh gwl ivcfr aDIn hY ik pfrlImYNt vwloN
pfs kIqy mnmfnI krn dyx dI KuwlH aqy pwK-pfqI kfnMUn nMU rwd kIqf
jfxf cfhIdf hY ik nhIN?
·
iewQy
kfnMUn nMU bdnfm krky ipwCy rwiKaf igaf hY qy ies dI QF jfq-pfq qy
krmkFz dy afDfr `qy smfj nMU vMz ky iewk ‘pwKpfqI bMdobMsq’ aDIn
sdIaF qoN kfbU rwiKaf hoieaf hY.
·
kI pfrlImYNt
ivc aprfDIaF dy sLfml hox qoN bfad hux qk mnmfnI krn vfly GVy jFdy
kfƒn mfnXog suprIm kort ƒ inaF krn dI jF ‘iensfP df rfj’ clfAux dI
hdfieq krn sbMDI hukm krn dI afigaf idMdy hn jF idMdy rhy hn?
·
ieQy kfƒn kuJ
vI ikAuN nf bxy, Auh amIrF df hI pwK pUrdf hY qy gLrIbF df Gfx krdf
hY. ies leI lflU pRsLfd ny amIrF dy inXm ‘pwKpfq’ dy mukfbly ‘lwT’
nMU apnfieaf hY qy aMq iswtf ieh inkilaf ik sfrIaF isafsI iDrF ny
kfƒn nfloN ‘aprfDI gwTjoV’ nMU vwD qrjIh dyx dI qrqIb ies ‘BfrqI
pwKpfqI bMdobsq’ qoN pRyrnf lY ky iswK leI hY.
·
sRI aYs[ aYs[
ivrk, zfierYktr jnrl afP puils, pMjfb ny pRfQimkqf afm lokF ƒ iensfP
idvfAux dI gwl krdy ikhf ik rfj dy lokF ƒ guMzf ansrF, BUmI mfPIey
aqy blYkIaF qoN surwiKaf idvfAuxI muwK pihlkdmI `c sLfml hY.pr jdoN
srkfr aprfDI gwTjoV ivc BfeIvfl hoxf vI mMn jfvy qy aprfDIaF dy hwk
df kfnMUn vI rwd nf krn leI vI suprIm kort nMU khy qF iPr suDfr dI
gwl hI ikAuN qy ikvyN? dyKx vflI gwl hY ik ieh isrP aprfDIaF qoN ryt
vDf ky vwD pYsf iekwTf krn vflf aYlfn qF hI nhIN hY?
·
mfVy ansrF dI
mdd nfl hI swc dy mfrg `qy clx vfilaF nMU mOq dy Gft Auqfr idwqf
igaf jo sB dy sfhmxy qy huxy bIqI gwl hY. kI ienHF pfpIaF `qy vI
koeI Bfxy df asr hovygf?
·
kI BfrqI smfj
dI purfqn pwKpfqI bMdobsq dI aprfDI nIqI qoN Cutkfrf pfAux leI kfƒn
dy rfj dI sQfpqI df rfh Cwz ky nvInqm aprfD df “isDFq” dwby-kucly
smfj ƒ jgfAux qy AuTfAux leI apnfAux dI afigaf idwqI jfxI cfhIdI hY?
kI byamlI svrfj aqy rfm-rfj dy nfary hyT pwKpfqI bMdobsq (mƒvfd) dI
kpt qy Cl nIqI dy isLkfr smfj ƒ iehI Kqrnfk nIqI apxf ky afpxy afp ƒ
mukq krvfAuxf hovygf?BfrqI sMivDfn vI pwKpfqI qy mnMUvfd df pwK
pUrdf hY. iehI kfrn hY ik pfrlImYNt Kud hI iBRsLtfcfr qy aprfD dI
afigaf idMdf hoieaf lokrfj df mKOl AuzfAuNdf hY.
·
puils
AuWc-aiDkfrIaF aqy qjLrbykfr aPsrsLfhI leI kfƒn dI sLbdfvlI ijLafdf
mhwqqf nhIN rwKdI ikAuNik AunHF ny kfiedy-kfƒnF ƒ awKoN proKy kr ky
kMm krn dI afdq pfeI hoeI hY. ijQoN qwk purfxy kfƒnF dI sLbdfvlI ivc
nuks kwZx qy nvyN kfƒn bxfAux vfilaF dI gwl hY AunHF df igafn isrP
ikqfbI hY nf ik amlI.
·
jdoN vI koeI
qjLrbykfr aPsr ieh kihMdf suxIdf sI ik kfiedy-kfƒn bhuqf kMm nhIN
krdy qF ieAuN lwgdf sI ik ijvyN kfƒn dy hI rKvfly kfƒn qoVn dI slfh
dy rhy hox.ijvyN ik dyKx ivc afieaf hY ik Bfrq ivc kOmFqrI pwDr `qy
idKfAux leI kfiedf-kfƒn qF hY pr afm afdmI dI surwiKaf jF Aus nfl
puils vloN kIqy vrqfvy smyN pflxf krn leI nhIN.
·
ijs kfƒn ivc
mnuwK ƒ mnmfnI krn dI KuwlH hovygI Auh kfƒn vI mnuwK vFg aDUrf hI
rhygf.pr amlF leI gMBIrqf ivc kmI hox kfrn ies gwl vwl iDafn nhIN
idwqf jf irhf.
·
puils `qy
aPsrsLfhI ivc jvfbdyhI df sMquln tuwt igaf qy vDIkIaF ny nvF ruwK
aKiqafr kr ilaf qy puils Kud awqvfdI bx bYTI. dysL dI eykqf qy
aKMzqf ƒ kfiem rwKx dy nF nfl, isafsqdfnF ny vI puils dy awqvfdI hox
df pwK pUiraf. iswtf ieh inkilaf ik isafsqdfn aprfDI rUp aKiqafr kr
gey qy puils aprfDIaF dI POj bx geI hY.
·
ieQy ieh gwl
spwsLt kr dyxI bxdI hY ik ijLlHf mYijstRyt (izptI kimsLnr) qy ijLlHy
df puils muKI afpxy aDIn pYNdy mihkimaF ivcoN iBRsLtfcfr rfhIN motI
rkm iekwTI krn df kMm krdy hn jF krn dI afigaf idMdy hn.
·
awj lok jvfb
cfhuMdy hn. jy ieh swc hY qF iPr ienHF AuWc-aiDkfrIaF rfhIN ikhVy
kfƒn ƒ lfgU krn dIaF gwlF kIqIaF jf rhIaF hn? ies df jvfb hux
kOmFqrI pwDr `qy vI dyxf bxdf hY ikAuNik asIN sMsfr dy iBRsLt mulkF
ivcoN sB qoN awglI kqfr ivc hF.‘kfƒn df rfj’ alop hY.
·
pMjfb aMdr
‘ijLlHf sLkfieq kmytIaF’ dy mYNbr srkfr dIaF vDIkIaF qF kI, Auh
ijLlHf mYijstRyt (izptI kimsLnr) sfhmxy puils ijLafdqIaF dI gwl krn
dI ihMmq vI ies zroN nhIN sn krdy ik ikDry snmfn vjoN ‘ijLlHf
sLkfieq kmytI’ ivc imlI mYbrIN hI nf Kuws jfvy. aijhy kmytI mYbrF ny
jdoN pMjfb aMdr puils DVf-DV nOjvfnF nMU mfr rhI sI, srkfr dI hF ivc
hF imlf ky lokF df nuksfn jLrUr krvfieaf hY.
·
ipCly qjLrby
qoN sbk iswKx dI loV hY ik ibnF igRPqfrI idKfey puils KuwlHy afm
ivakqI ƒ cuwk ky lY jFdI sI. ijsƒ vI Auh sLwkI krfr dy idMdI sI qy
AusqoN bfad Ausdf aqf-pqf dwsx ƒ vI iqafr nhIN huMdI sI. ieQoN qwk
ik ijLlHf mYijstRyt ƒ vI puils ies pRqI jvfbdyh nhIN rhI sI. ieh
jfxkfrI jLmInI hkIkq qoN iekwTI kIqI hoeI hY aYvyN mnGVHq nhIN.ies
pwKoN ijLlHf mYijstRyt inhwQy ho ky pMjfb ivc qkrIbn 20 sfl qoN kMm
kr rhy hn. ijLlHf mYijstRyt iksy pRkfr vI lokF ƒ puils rfhIN iensfP
dyx qoN asPl rhy hn.
·
dysL aMdr
isafsqdfnF qoN lY ky hr mihkmy dy krmcfrI qy aiDkfrI dy inwjI irkfrz
ivc AunHF vloN hlPIaf ibafn rfhIN afpxI jfiedfd df vyrvf dyxf jLrUrI
krfr idwqf jfvy jo Aus dy ‘srkfrI inwjI irkfrz-srivs zfkUmYNt’ dy
ainwKVvF aMg vjoN bxy.ies nfl axcfhI inwjI jfiedfd bxfAux leI qy
AuWc-ahuidaF `qy irsLvq dy ky ibrfjmfn hox dI rucI ƒ TwlH pvygI.
·
awj afm ivakqI
iekwlf-dukwlf jf ky Qfxy afpxI isLkfieq drj krfAux dI ihMmq nhIN kr
skdf. Ausƒ tfAUtF dy vws pYxf hI pYNdf hY. jykr afm afdmI puils
bulfAux ivc sPl ho vI jFdf hY qF pihlF isLkfieq vwl njLr mfrn dI QF
puils ‘asfmI’ dyKdI hY ik iks qoN imwTIaF golIaF iml skdIaF hn qF
iPr Aus vwl hI iensfP dI qwkVI df plVf BfrI kIqf jFdf hY. bws iPr
Aus vyly qoN hI byiensfPI sLurU ho jFdI hY.
·
awj puils
KuwlHyafm svIkfr kr rhI hY ik iksy vI aprfD hox `qy ‘brfmdgI’ vflI
khfxI lgBg mnGVHq huMdI hY jdoN ik igRPqfrI df smF vI TIk nhIN
idKfieaf huMdf.keI vfrI qF shI gvfhF dy awgy nf afAux kfrn gvfh vI
JUTy hI huMdy hn. ieh kmjLorI vI puils dI mfVI kfrgujLfrI vwl hI
sMkyq krdI hY.
·
kI puils qy
aprfDI-gwTjoV hI dysL aMdr aprfD dI rokQfm dI QF aprfD krvfAux leI
ijLMmyvfr bixaf rhygf? kI kfnMUn nMU iCwky tMg ky isafsqdfn /
hukmrfn pfrtI PMz afid dy nF `qy ijLlHf mYijstRyt qy ijLlHf puils
muKI rfhIN pYsf iekwTf krky afpxy vot bYNk dy mfPIey nMU aprfD krn
dI KuwHl dyeI rwKygf? ies siQqI `c kfnMUn (hiQafr) qy puils (aml)
qoN kI afs kIqI jf skdI hY? hux socx dI loV hY ik BfrqI puils qy
aprfDI-gwTjoV qoN bcx leI kfnMUn ikho ijhf hovy? kI Bfrq aMdr pUrn
pfrdrsLqf qoN ibnF iensfP lYx leI koeI hor rfh hY? kI mnmfnI krn dI
gMujLfiesL rwK ky bxfey gey kfnMUn lokF df kfnMUn ivc ivsLvfs bhfl
kr skxgy? kI Bfrq aMdr ‘kfnMUn dy rfj’ jF ‘iensfP dy rfj’ qoN vgYr
lokrfj kfiem rih skygf?
·
idwlI drbfr dy
iesLfry iswK sMsQFvF ivc bhuqy qF kmjLor, duinafvI pdfrQvfdI soc dy
aDIn, JUT df afsrf lYx vfly qy keI QF aprfDI syvfdfr inXuwkq kIqy
jFdy hn.sRI akfl qKLq sfihb qoN imlx vfly AupdysL nMU DuMdlf qy
byasr krn leI sOVI rfjnIqI df afsrf ilaf jFdf hY.keI iswKF `c Puwt
pfAux leI, iswK sMsQfvF dI durvrqoN krky pfpF dy BfgI ho rhy hn.
·
pYtIigRAU
anusfr, “BfrqI POj drbfr sfihb ivc rfjsI hsqI jF isafsI lihr dbfAux
leI dfKl nhIN sI hoeI pr AunHF lokF dy klcr (iswK sMklp, ivcfrDfrf
qy isDFqF) ƒ dbfAux leI AunHF dy idl (sRI akfl qKLq sfihb) `qy hmlf
krky AunHF dy jjLfbfqF qy svY Brosy `qy swt mfrI hY.”
Pettigrew: “The army went into Darbar
Sahib not to eliminate a political figure or a political movement
but to suppress the culture of a people, to attack their heart, to
strike a blow at their spirit and self-confidence.”
·
iewk msLhUr
lok kvI sMq rfm AudfsI dy kQn anusfr vI Auprokq gwl dI hor pusLtI ho
jFdI hY ik jUn 1984 ivc afpRysLn bilAU stfr (GwlUGfrf) dI Gtnf iswK
kOm ivruwD styt jbr df isKrlf hiQafr sI ijs ny iswK kOm dy hr Aus
iensfn, jo jLmIr rKdf sI, nMU JMjoVky rwK idwqf. styt vwloN hirmMdr
(drbfr) sfihb `qy POjI hmlf, sMq jrnYl isMG iBMzrfvfly aqy Aus dy
kuwJ ku mrjIviVaF df sPLfieaf krn leI nhIN sI, sgoN iswKF dy Aus
rUhfnI kyNdr nMU KLqm krn leI sI ijwQoN iswK afid jugfid simaF qoN
sB kuwJ guaf ky vI sLkqI pRfpq krky kuknus vFg nvF jnm lYNdy rhy
sn.pr kvI nMU pqf sI ik iswK afpxI axK, iewjLq aqy Dfrimk akIidaF
leI mr imt skdy hn.qfhINAu qF kvI ny ieh pMkqIaF ilKIaF sn:
[[eys
kwcI cmkOr dI gVHI mUhry,
iklHf
idwlI df asIN Jukf idaFgy.
Jorf
krIN nf iklHy afnMdpur df,
kuwlI
kuwlI nMU iklHf bxf idaFgy.”
afp jI
ƒ jLmInI hkIkq pysL kridaF quhfzy vloN inBfey jf rhy sMivDfink PrjL
aDIn Bfrq srkfr ƒ, Bfrq dy mfnXog rfsLtrpqI, ey[ pI[ jy[ abdul klfm
rfhIN, cOks krn leI ies Xfd-pwqr rfhIN Kycl idwqI jf rhI hY qy afs
hY ik jLrUr prvfn krogy ikAuNik pRfQimkqf iswKF nMU iensfP dyx dI
hoxI cfhIdI hY nf ik iswKF nMU qsIhy dy ky jylHF ivwc bMd krn dI
hovy. iswKF dy afgU s[ ismrnjIq isMG mfn smyq hor igRPqfr kIqy iswKF
nMU irhfa krvfAux leI kfrvfeI qurMq afrMB kr dyxI cfhIdI hY. jUn
curfsI dy GwlUGfry aqy bfad ivwc ivc kIqy iswK kqlyafm leI pfrlImYNt
ivc muafPI mMg ky iswKF nfl kIqy vfady pUry krn leI iqafrI krnI
cfhIdI hY ikAuNik mOjLUdf siQqI hor tkrfAu pYdf krn dI nhIN hY.
blbIr isMG
sUc, aYzvokyt;
mnuwKI
aiDkfrF leI srgrm;
muKI qy
bulfrf,
iswK ivcfr
mMc, luiDafxf.
Auqfrf:
mfnXog
izptI kimsLnr sRI anurfg vrmf; afeI[ ey[ aYs; luiDafxf.
bynqI hY
ik ies pwqr df Auqfrf afp jI ƒ Byijaf jf irhf hY qF jo Auprokq
AuTfey ivisLaF dy afDfr `qy afp afpxI irport iqafr krky, mfnXog
rfjpfl pMjfb rfhIN Bfrq dy mfnXog rfsLtrpqI, ey[ pI[ jy[ abdul klfm
qk jLmInI hkIkq nMU pysL kridaF hoieaF ByjoN qF jo AuTfey ivisLaF ƒ
iksy pRkfr vI axgOilaf nf kIqf jfvy qy ‘iensfP df rfj’ sQfpq krky
iswKF qy afm lokF nfl iensfP kIqf jf sky.
imqI: 07
julfeI 2005
blbIr isMG
sUc, aYzvokyt;
mnuwKI
aiDkfrF leI srgrm;
muKI qy
bulfrf,
iswK ivcfr
mMc, luiDafxf.
Mobile :
98143-34544
(The Memorandum is sent to Governor of
Punjab and Deputy Commissioner, Ludhiana through Speed Post Vide
receipt Nos. SPEE7763118631N at 10:33 hrs and SPEE7763118501N at
10:32 hrs on 07 July 2005 respectively.) |